İlk mektepte öğrendiğimiz, bazen “bakkal hesabı” diye ifade edilen dört işlem, matematik okuyan herkesin ilk öğrendiği hesaplama metodudur. Dört işlem; Malum toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemelerinden oluşur. Dört işlemin sosyal matematiğini incelersek; dört işlem üzerinden dört değer ve dört yaklaşım ortaya çıkar.

Bunlardan sosyal toplama işlemi; artan değer ifade eder. Bütünleştirir, ayrıştırmaz, eklemeler yapar. Sağduyunun sakin sesidir. Köklüdür, geçmişinden beslenir. Her ilave onu başkalaştırmadan kapsama alanını genişletir.
Tahammül gücünü arttırır. Beklentilere  ve eklentilere, sosyal çözüm bulur. İmparator kültürüdür. Cihanşümuldur. Kucaklaması, tavizkar bir korku ve politik bir endişeden uzaktır. Daha çok büyüme, gelişme ve inkişaf merkezlidir.

Toplama, demokrat karakterler taşır. Geniş açılımlıdır. Tarafları barıştırır. Uzlaşma kültürüdür. İlkeli yayılımdır. Toplamada düşüncenin gücü vardır. Fikrin tesiri, ikna etmenin medeniliği ve paylaşımın bereketi vardır. Bereket, bir toplama işlemidir.
Toplama, cemaatleşmedir. Cemiyetleşmedir. Kurumsallaşmadır. Kurallar ve kavramlar ciddiyetinde, akıllar toplamı fikirler ortaklığıdır. 

Çıkarma işlemi ise, adı üzerinde sonucu küçültür. Eksilen değerler zinciridir. İlkesizdir. Kan ve güç kaybıdır. Daha önemlisi, sosyal parametre olarak itibar ve imaj kaybıdır. Yükselen değerlerle çatışır. Negatif hayat biçimidir.
Çıkarmada, olumsuzluk ve ümitsizlik vardır. Tepki ve kızgınlık esaslıdır. Hep menfilikten beslenir. Toplumun kayıpları üzerine sistemini ve ideolojisini bina eder. Küçülten toplum travmalarının önemli payına sahiptir.
Olmazları, topluma direnmek üzerine kuruludur. Üretken ve arttırıcı bir psikolojiye karşıdır. Statükoyu koruma adına, rejimi tutma çabasına karşılık, bütün eksilmelere, aşınmalara ve kayıplara razıdır. Yeter ki, topluma rağmen konumlanmaları yürüsün.

Çıkarmada, açık eksiltme görünmez. Gizli kayıplar ülkesidir. Çalanlar, çırpanlar ve değer aşındıranlar, kapalı eksiltme usulü çalışırlar. Mutluluğumuzu, huzurumuzu, birliğimizi sürekli eksiltirler. Anlayacağınız, tek işlemleri vardır, o da çıkarma. Yol, yordam, çözüm, alternatif, değişim, yenilenme, hatayı kabullenme bilmedikleri için, her işlemleri çıkarma ve işlem sonucunda da küçülen ve fikri ağırlığı ile toplumsal tutunmasını kaybeden menfi bir hareket kalır.

Çarpma ise, tam bir hasar mekanizmasıdır. Yıkıcı tesiri ve sarsıcı menfiliği vardır. Radikaldir. Beklenmeyen kazalara gebe bir sıkışmanın sonuçlarını hazırlayan işlemdir. Arttırıcı kuvveti menfide şoklayıcıdır.
Gerilim ve birbirini eleme sistemi üzerine kurulu ve artan bir stres yoğunluğudur. Kırılan, dökülen, yaralanan ve dönüşü olmayan bir harabe hal söz konusudur.
Sosyal çarpmalarda, zihin ve enerji kaybı oluşur. Kazanan, çarpmadaki artan işlemi ifade etse de, eksi değerle, yani negatif bir sayı oluşturarak rakamı büyüse de, gerçekte küçülen bir sonuç vardır. Artan borcun rakam büyüklüğü, nasıl ki bir küçülme ve iflassa, pozitif bir rakam çarpmada ise küçülme yerine artan bir kıymet vardır.

Çarpmanın hayattaki tezahürleri, şeytan çarpmasından güneş çarpmasına, araba çarpmasından gönül çarpmasına değişen kareler oluşturmaktadır.
Çarpmada, şiddetin gücü ve kuvvetin tahakkümü ile iktidar olmanın zulmü vardır. Ezer, azdırır, çiğner, çiğnetir. Tam bu noktada insanlık tarihinin kara sayfaları yazılır. Neronlar, Firavunlar v.s… Hepsi ayetin “zalim ve cahil” kategorisindedirler.  

Birde bölme işlemi vardır. Bölmede, büyüyen paydanın niteliksizliği karşısında sonucu vahim kılan, payı küçülten ve yaralayan bir bozgun ve parçalama vardır. Bunun menfiliği ırk, kavim, kabile, sınıf hakimiyetine dayalı üstünlük dayatmasının küçük pay ile büyük paydaya ve tabana hükmetme ve kastetme cesaretidir.
Zihinleri, duyguları, sevgileri, umutları bölen her davranış kalıbının ve etkisizleşen kuvvetin yansımasıdır.

Bölmek, herkesin lafzen karşı olup, farkında olmadan dayatma mizacının, düşünce baskısının yada alışkanlığı/rejimi/huyunu sürdürme kaygısının saikiyle sürüklendiği istibdat yadigarı bir sonuçtur.
Matematikteki bölme, pay değerini paydadaki büyüklük kadar küçülten bir işlemdir. Siyasi bölme işlemi ise; ayırıcı, kayırıcı ve zıtlaştırıcı bir özellik taşıyor. Bir tarafın imtiyazı, öbür tarafı yok sayan ve birliği bölen bir karakteri temsil etmektedir.

Müspet hareket tarzı; bölmeye, çıkarmaya ve çarpmaya müsaade etmez.
Buna göre bizim müspet işlem matematiğimiz ve sosyal matematiğimiz; bölme, çarpma ve çıkarma yerine toplamayı esas almıştır.
Niyetimizi, ruhumuzu, vicdanımızı, kalbimizi, aklımızı ve fikrimizi birlikte tutmayı, toplamayı, topluca bir arada bulundurmayı hedeflemeli. Bunlar bir olunca, toplam olur. Böylece mütecanis olunur.
İnce çizgi, toptancı olmadan toplamda kalmak ve toplam değerlerin top yekun esasları ile hayatı ve fikirleri dengelemektir.