Ümmileşmeden ümmete erişmek mümkün mü? Umum mü’minun, bütün müslümata ulaşmak; kısır kalıpları kırmadan, suni duvarları yıkmadan, zihni barikatları devirmeden, fikri darlığı bırakmadan nasıl olacak; olacak da ittihad-ı İslam gerçekleşecek?

Kalpler ve gruplar arasında şeffaf akışkanlık ve gecişkenlik sağlanmadan gerçekleşecek birliktelik ve bütünlük kalıcı ve devamlı olması mümkün mü? Hamasi nutuk, kuru kelimeler, cilalı cümleler ne işe yarar; vahdet kalbe inmemiş, akla yerleşmemiş, azalara ve içtimai hayata yansımamışsa? Ezber cümleleri nakarat gibi tekrarlamak, sloganlaştırıp sürekli söylemek ihtiyacı gidermiyor; gideriyor olsaydı halimiz böyle pürmelal olmazdı.

Ümmileşmek; zamanın dayatması kesreti bırakmak; vahdet yolu bulmak; ehadiyyette yürümek; tevhid nuru ile bürünmek; özü yakalamak, teferruatı terk etmek, malaniyatı bırakmak… Zerre ile kâinatı bir görmek, hadiseleri evveli ahiri ile buluşturmak, zahir ve batın bütünlüğünü yakalamak…

Her duyduğunu inanmak ve yaymak kesret alameti değil midir? Haber kaynağı ya fasıksa? Bu haberden bütün ümmet zarar görmez mi? Haber doğrulanıncaya kadar beklemek, sahihliği sağlamlaşıncaya dek sabretmek; ümmileşme şuuru, ümmetleşme duyarlılığı değil mi? Kendi grubuna yükseltmek uğruna hemen inanmak ve kabullenmek; ne aceleci bir cehalet, ne ahmakane bir hareket. Fırtınalı bir denizde küçük bir kayığını kim kurtarabilir?

Ayrıntılarda boğulmak, ayartılarda kanmak; ümmet uzak liman, kalp uzak ülke, akıl uzak kıta, hakikat başka gezegen, uhuvvet diğer dünya, muhabbet başka iklim…

Malumat furuşluk tuzağı, bilgi obezitesi, hormonlu bilim; hikmete eriştirmiyor, hakikate ulaştırmıyor, vahdete kavuşturmuyor, uhuvvete sevk etmiyor…   Yerinde saydırıyor, yakınına saldırtıyor, özü silikleştiriyor, özgünlüğü sanallaştırıyor.

Ümmetin bir coğrafyası var mı; Arınmış bir zihni, işler bir aklı, hüşyar bir kalbi? Hürriyet ne ki? Mescid-i Aksa neyin sembolü ve ne durumda?

Ümmet ümmileşmeyi becerdiğinde geberecek olan nedir; cehalet, zaruret, ihtilaf. Kurtulacak olan da Mescid-İ Aksa, yeryüzü mescidi, gönül mescididir. Ümmileşmek ümmet için bu denli önemeli.