İnsan, var olduğu vakitten bu yana hata yapmaya, kusurları, noksanlarını, kötü hallerini içinde barındırmaya müsaittir. Bunun peşi sıra yanlışlarla, eğrilerle düşe kalka yaşamayı öğrendi. Çünkü o beşerdi, yani hata işlemek fıtratında ortaya çıkan bir durumdu. Bu fevkaladelik hiç şüphesiz Yaratıcıya has bir vaziyetti. Kusursuz, noksansız olan yalnızca Allah’tı. Onun dışındakiler hata yapar, günaha meyledebilirdi. Zira nefis taşıması, onunla her an mücadele içinde olması, onun an be an hata işlemesine fırsat verecek olmasıdır. Tabiri caizse dilimize yerleşmiş olan “beşer şaşar” lafzı bu durumu somutlaştırmış durumundadır. Lakin her kötü huyu, her zararlı faaliyeti, eylemi, her günahı aza indirgemek, yapmamaya itina göstermek; insanlar için bir mükellefiyettir.

Allah her hayat sahibine aklı bahşetmiş, iradeyi hakim kılmıştır. Meylettiğimiz kusurları, içinde bulunduğumuz geçici keyfiyetleri, her kötü huyu bir ders verici, bir öğüt alıcı bir husus olarak görmek bizler için daha çok ehemmiyetli değil mi? Muhakkak gerçek budur. İnsanda peyda olan sevimsiz, kötü huyu bir diken bil öyleyse. Bu hallerin sürekli yapılmasında ısrara durmak, insan için büyük tehlike, büyük zarar teşkil etmektedir. Her bir tekrarda, bu kötü huyun dikeni her daim batmış olacaktır.

Sürekli günahta, küfranda, ziyanda takılıp kalmak mutlak olarak zararların, kayıpların en şiddetlisi, enkazların en büyüğüdür. Geçmişin vehmine kapılmak, hiçbir manada bize fayda sağlamayacaktır. Vehimlenmek yerine kötü hallerimizi yok etmeye, kıyasıya mücadele etmeye gayret göstermeliyiz. Öyleyse işe ilk olarak,   insanı yiyip bitiren ye ’is duygusunu içimizde yok etmekle başlanmalı. Buna binaen ahlaki, manevi bir dairenin içinde yaşamış oluruz. Nitekim engin güzellikler, yüce hasletler, kalıcı lezzetler inşa etmek, her bir zararlı, yakıcı, çirkin bir huyumuzu kapatmış olur; ruhumuzu sarıp sarmalamadan önlemi ele geçirme şansı yakalamış oluruz. Keza mükemmelliği yakalamasak da onun mübarek yolunda var olmak, iyiye aracı olmak, olgun, şuurlu bir insan modeli çizmek için kıyasıya feragat etmiş oluruz.

Efendimiz buyurmuş olduğu kıymetli hadisinde ”Sizin en hayırlınız, ahlakı en güzel olanınızdır. “Ehemmiyetli sözleri, bizleri sevimli, hayırlı bir ahlaka sürüklemektedir. İyiliğe, doğruluğa sevk etmiş, kâmil bir insan olmak için hakikate kulak verdirmiştir. Bir an bile tereddüt etmeden bu mukaddes, mübarek davete insanlık olarak uymak, vazifemizin en yüce çizgisidir. Her safhada bu mevzuunun beşer için ne kadar ehemmiyet verici olduğu ortada.
     
Mümtaz, güzide bir söz üstadının dile getirmiş olduğu “Cihanı parlatan nura varmak için adım attık.” Sözleri bizlere bu hakikatli durumu açıklamaktadır. Âlem bu cihanı, kâinatı parlatan, aydınlatan, süsleyen nuru görmek; bu nurun derinliğini, inceliğini bütün varlığında hissetmek için adımlar attı.  Hem de kötü olanı, hayırsız olanı, zulmetin karanlığını, gecenin ürküten sessizliğini arakada bırakarak. Bu sayede hatalarına fazla üzülmeden, ısrar etmeden bu duruma temel atmış olur. Sözün, mananın canı, ruhu Mevlana bu durama binaen
“Dün, dün ile beraber gitti cancağızım/Ne kadar şey varsa düne ait/Şimdi yeni şeyler söylemek lazım” mısralarıyla bizleri misafir etmiş olur. Çok doğru, açıklayıcı, çözüm verici bir ıspattır. Geçmişin elemine, dünün yaşanmışlığına çok fazla eseflenmeden, geride bırakarak; bu günümüze dair, hayat verici, dinamik, dirayetli, ahlaklı bir cemiyete sahip olmak için direniş göstermeli.

Velhasıl, görülen o ki, hata yapmak beşer kaçınılmaz bir durum. Zira her kötü huyu bir diken bilip daha fazla canımızı yakmadan, ruhumuza işlemeden, kalbimize zararlı köklerini bırakmadan, zehrini akıtmadan; Allah’ın rahmet hazinesine yönelmek tedbirlerin, çarelerin en kutlusudur. Mevlam, kötü huylardan, çirkin ahlaktan, günahın küçüğünden, büyüğünden bizleri muhafaza eylesin. Amin, amin, amin