Geçenlerde bir arkadaşım yazmış. “Neden ayvayı yedik demişler ki. Ayva yemek iyidir aslında. Tok tutar, mide asidini falan emer. Nerden çıkmış bu deyim?”

Sanırım Gördesli olmam hasebiyle bana soruyor. Çünkü, ayva Gördes’in sembolü haline gelen bir meyvedir. Gördes’in ayvası da güzeldir hani.

Reçeli, kompostosu, tatlısı… Değişik şekillerde tüketilir. Uzun süre çürümeden dayanan bir meyve olması hasebiyle de tercih edilir ayva. Faydalarını ise saymakla bitiremeyiz. Dileyen internetten aratabilir.

Ayvayı çok yemişliğim vardır. Yani gerçek anlamda söylüyorum. Yemesi zor da olsa severim ayvayı. Hoş, güzel aromalı bir meyvedir. Ama herkes yiyemez ayvayı. Çünkü yutması zordur. Boğulacak gibi olursunuz ayva yerken. Bizim Gördes’te “boğazına domalanmak” diye bir tabir vardır. Yani ayvanın boğazda takılıp kalmasını, kolay yutulamamasını anlatır bu tabir.

Tabi bu ayvanın çeşidine göre değişebilir. Yemesi rahat, kolay yutulan ayva çeşidini bulmak da mümkün.

Türkçemizin en büyük zenginliklerinden biri deyimlerimiz. “Ayvayı yemek” deyimi de en çok kullandığımız deyimlerden. TDK’da ayvayı yemek, “kötü duruma düşmek, işi bozulmak” olarak açıklanmış. Peki nerden geliyor bu deyim?

Bu deyiminin, ayvanın yenmesi zor olduğu için söylendiğini düşünüyorum. Yine de bu deyimin bir hikayesi var mı diye kutsal bilgi kaynağımız Google amcaya arattım. Karşıma bir hikaye çıktı. Aslında bu hikaye bana pek inandırıcı gelmedi. Nedenini okuduktan sonra anlatacağım. Hikaye şöyle:

Vakti zamanında, hırsızın birisi soymak için bir eve girer. Evi arar, tarar, çalacak hiçbir şey bulamaz. Sonra dolabı açar, dolapta üç tane ayva görür, ayvanın birini soyar yer, diğerini yerken komşuların ihbarı ile gelen polisler tarafından yakalanır. Hırsız, mahkemede hâkime hiçbir şey çalmadığını sadece bir ayva yediğini, diğerini yerken yakalandığını söyler.

Hâkim de Hırsız’a: “Eğer ayvayı yememiş olsaydın, sana hırsızlığa teşebbüs etmekten ceza verirdim, hırsızlık eylemi gerçeklememiş olduğu için küçük bir ceza ile kurtulurdun. Ama ayvayı yediğin için, hırsızlık olayı gerçekleşmiştir. Eylem de gerçekleştiği için sana hırsızlara verilen cezayı vereceğim” diyerek sanığa daha ağır bir ceza verir. Bu olaydan sonra dilimize ayvayı yeme deyimi kalmıştır.

İnternette anlatılan bu hikaye gerçekten doğru mudur? İşte bundan emin değilim. Nedenini soracak olursanız, yahu kardeşim, hangi hırsız soymak için girdiği bir evde oturup ayva yesin? Bir an önce işini bitirip o evden kaçmak ister. Hadi ayva canı çekti, ayvayı da çalıp evine götürür, evinde rahat rahat yer. Yakalanma riskinin olduğu evde, o panik halinde kim rahat rahat ayva yiyebilir ki?

Ayva hoştur, iyidir, güzeldir. Cildi güzelleştirir, hazmı kolaylaştırır. Bol bol ayva yiyin efendim. İhmal edip ayva yemezseniz işte o zaman ayvayı yemiş olursunuz. Benden söylemesi.

Sağlıcakla kalın.