Bilmem katılır mısın, şöyle bir zannım var: İnsan, kâinata, esma penceresinden bakmazsa; kendi isimlerinin gözlüğünden bakıyor. Bir gözlük de sayılmaz bu. Şeffafiyeti hatarlı, renkli. Algısı yanlı, seçilmiş algı. Düpedüz atgözlüğü! Yanlış ve yanıltıcı. İnsana ve kusurlarına dair ne varsa, gözlüğü de onlar bürüyor. Bu gözlükte; nazarın, metodun sorunlarını aşabilmesi mümkün değil. Çünkü ‘şahid olan’ hodbin. Kendisini tenzih derecesinde beğeniyor. Yani hem hâkim, hem mahkûm. Hem müşteki, hem savcı.

Böyle herkesin bulunduğu konumdan razı olduğu birmakamda yeni şeyler söyleyebilmek mümkün mü? İşte benmerkezci insanın açmazı da bu galiba: Metodun hem koyucusu, hem uygulayıcısı, hem mahkûmu olma. Kendi ayaklarını, kendi ellerinle ve iplerinle bağlama. En büyük derdimiz bu. Nefsimiz emmare, emrediyor; biz nâçâr, çaresiz takip ediyoruz. Lakin bir taraftan da emreden yine biziz. Emreden olduğumuzdan emîrcesine keyif alıyoruz bu hazin halden. Bizdeki saadet bir ahmak sultanlarda var, bir de safdil meczuplarda.

Esma ile bakmamaktan ödenecek bedel ne? Bediüzzaman ‘kafa feneri’ benzetmesi yaparak eleştiriyor üç yerde bu nazarı. Kafa feneri, bence tam da benim ‘isimlerimizle bakmak’ dediğim şeye karşılık geliyor. Artık çevremizdeki herşeye bizdeki kusurları yansıtarak bakmaya başlıyoruz. Hırsızsak, herkese azıcık ucundan çaldırıyoruz.Günahkârsak, herkese birazcık bulaşsın istiyoruz. Yalancıysak, yine öyle.

Nasıl anlatmalı bunu? Mesela diyelim ki; biz tekrarı ‘hikmetle’ yapmıyoruz. Anlamı düşünmüyoruz. Hatta tekrar ettiğimiz çoğu şeyi hikmetsizliğe varır bir ziyadelikle (yani israfla) yapıyoruz. O zaman onu böylece abesleştiren aslında biz oluyoruz, öyle değil mi? Fakat sonra, bu hiç böyle değilmiş gibi, israf-ı tekrarımızdan gelen bu kusuru; tekrarın bizzat kendisine yükleyerek,  fiilin kendisini abesleştiriyoruz.

Tekrar=abes haline geliyor dünyamızda. Arkasından da varlıkta tekrar eden herşeyi abes görüyoruz. Bu genelleştirme ve ‘kendimizleştirme’ hastalığı böylece sürüp gidiyor. Kainatta hiç varolmamış bir kusur, kusurumuzu genelleştirmemizle, kainata sirayet ediyor. Herşey kusurlanıyor. Fakat kusur nesnenin kendisinde değil, farkettiğiniz gibi, bizim nazarımızda. Gördüğümüz renge bürünüyor dünya.

Bütün bunları neden anlattım?Varmak istediğim yer, tekrarat-ı Kur’aniye idi aslında. Onların ilkine dair birkaç eksik kelamedecektim. Fatiha’nın başına götürecektim sizi. Besmeleyle başladıktan sonra—Rahman ve Rahîm olan Allah’ı zikrettikten sonra yani— neden bir ‘elhamdülillahirabbilâlemin’mesafesinin ardından‘errahmanirrahim’i tekrar ettiğimizi düşündürecektim.Zira nicedir içimde sakladığım, hissimden kaynaklı şöyle bir teorim var:

İnsan, övülmeye değer şeyleri âlemler Rabbine teslim ettikten sonra çok çıplak kalıyor. Evet, aynen böyle. Ayetin bana hissettirdiği aynen bu:Hiçbirşeysiz kalma, yani çıplaklık, yani üşüme, yani yalnızlık, yani buna benzer şeyler. Elimi nereye koyacağımı, ayağımı nereye basacağımı bilememe. Böyle bir hal. Böyle bir Allah’ın karşısındasın yani. Herşeyin Onun elinde olduğu; senin sanıp güvendiğin herşeyin aslında Onun olduğu bir Rabbin karşısındasın. Bu güzel birşey.Fakat acayip korkutucu birşey. O kadar acizsin ki. Nasıl teselli olacaksın?Muhtaç olduğun Zat, sana muhtaç değil ki! Nereye koyacaksın ellerini? Koyacak yerin yok. Nereye dayanacaksın? Güvenecek yerin yok. Hepsini teslim ettin. Bir hamd ile asıl sahibine teslim ettin.

İşte bu teslimiyetin ardından; o çıplaklığın ve üşümenin ardından, insan, içini ısıtacak teselliye muhtaç. Gerçi besmelede Rahman ve Rahîm kapısından girmişti içeriye. Fakat bu birinci giriş, hiç hamddan sonraki ikinci söyleyiş gibi olabilir mi? Besmelede hâlâ sen vardın. Sende olan birşeyler vardı. Bir hamd ile hepsini terkettin. Bütün âlemlerdekini terkettin. Şimdi tekrar Rahman ve Rahime varış, bir ayet önceki gibi olabilir mi?

Çok uzattım, biliyorum. Dikkatinizi çekmek istediğim şey aslında; esma ile bakmak kainata, kendi isimlerimizle/sıfatlarımızla değil. Kendimizleştirmeden bakmak yani. Bu çok önemli. Çünkü ‘kendileştirmek’ yaman bir insan hastalığıdır. Güzel bir nesne bırakmaz kainatta, hepsinden iğrendirir. Nefret edilesi hale getirir. Hamd ile terk et ki yükünü arkadaşım; tekrar yola başladığında ‘ismim’ diyeceğin, perde bir zannın kalmasın. Hepsi Allah’ın olsun ve sen de bu sayede kendi kusurlu isimlerinle değil, Onun esması ile bak kâinata!Bana daha önceleri  talim-i esmaya dair birşeyler sormuştun.Cevabımın birazı, okuduklarının birazıdır.

Bir küçük veda: Haftabaşı itibariyle Nesil Yayınlarındaki görevimden ayrılmış bulunuyorum. Oniki yıl önce sevkiyatında başladığım yolculuğum, oniki yıl sonra, editörlük görevini ifa ederken sona ermiş oldu. Bu oniki yıl boyunca beraber çalıştığım, isimlerini sayamayacağım, herkese teşekkür ederim. Hepsinden birşeyler öğrendim. Nesil benim için yalnızca bir işyeri değil, bir okul da oldu. O okuldan daha nicelerinin yetişmesi duasıyla...