‘Medeniyet’ kelimesi cümle içinde nasıl kullanılır?

Kelimelerin sözlükteki neyi ifade ettiği anlamaya yetmez. Daha iyi anlaşılması için cümle içinde kullanıldığında daha iyi anlaşılır.

“Medeniyet” kavramı sözlük anlamının tarifi ile açıklanamayacak kadar karmaşık bir konudur.

Yeni Şafak’ta Yusuf Kaplan’ın geçtiğimiz günlerde gündeme gelen ve Bediüzzaman konusunda “ezberleri tarumar edeceği” iddiası ile ilgili yazıları  “Medeniyet”  kavramının yeniden tartışılmasına yol açtı. İyi ki de oldu.

Küresel ekonomik krizin yaşandığı bir zamanda medeniyet meselesini gündeme gelmesi fırsat olarak değerlendirilebilir.

Gerçi medeniyet sadece ülke ekonomilerine indirgenecek dar bir kavram değil.

Genelleme ve tek kelimelik teşhis ve çare öneriler ticarette revaçta olan silik sözler arasında güme gidecektir.

Genelleme ifadeler sloganik ve ideolojik beyanlar, ön yargılar ve aynı türden tepkiler yüzünden çatışmaların da tetikleyicisi olabiliyor. O zaman başkasından bir şey öğrenme yolu kapanıyor.

Sahi “Medeniyet” kelimesi veya kavramı cümle içinde nasıl kullanılır?

Genel geçer süslü tariflerden ve fikrimize karşı olanlara cevap sayılacak cümle yerine ortak bir zeminde buluşmaya vesile olacak yaklaşım bulunamaz mı?

Neden olmasın. Hiç kimsenin bugüne kadar itiraz edemediği yaklaşım Bediüzzaman Risale-i Nur’la ortaya koymuş. Batı medeniyeti ile İslâm medeniyetini 5 ana başlıkta mukayeseli ve sonuçlarının neler olduğunu ispat etmiş.

Merhum Cemil Meriç’in deyimiyle İslâm dünyasının dehalarının dahi etkisi altına almış batı felsefesinin tosladığı duvar Bediüzzaman’dır.

Yine genelleme yaptın dediğinizi anlıyorum. Konuya bir şekilde girmek gerekiyor ki, gerekçesi hakkında bir iki kelam yazabilelim. Etrafında dolaşmaktansa bazen bodoslama girmek daha uygun düşüyor.

Çok derin izah ve şerhler yapmak itiraf edeyim bizim gibi avam vatandaşları aşar.

Batı felsefesinin paradigmaları ile medeniyet kavramında, insanın nefsini ve haz odaklı hayatı esas alan, tek dünyalı ve insanı fıtratına zıt hayvandan aşağı düşüren vahşi bir anlayış. Ancak bu uzun cümle ile özetleyebildim.

Toplumsal hayatta kuvvetli olanın haklı, başkasını yutmak, yardımlaşma, şefkat, merhamet gibi ne kadar insani değer varsa yok sayılan vahşi bir tablo. Nefsin haz odaklı hayat anlayışı tatminsizlik ve israf ekonomisi. Sonuç ortada.

Alternatif medeniyet tanımı veya projesi ortaya koyma iddiasında bulunan Müslüman entelektüellerin en büyük açmazları da şablon veya paradigma olarak yine batının ölçüleri ile reaktif bir şekil iddiasında bulunmalarıdır. Yusuf Kaplan bu tarza “kompleks” olarak biraz sert dokundurmuş. Haksız da sayılmaz.

İslâm dünyasının genelinde ve maalesef ülkemiz entelektüelleri veya münevverleri Risale-i Nur’un özgün ve orijinal sahabe döneminin saf modeline mesafeli durmaları üzerinde durulması gereken bir olaydır.

Hatta biraz daha içe dönük özeleştiri yapacak olursak öğrencilik yıllarından beri Risale-i Nur’ları okumuş, mütâlâa yapmış, nur hizmetlerinde bulunmuş, uzman, akademisyen arkadaşlarımızın dahi, Risale-i Nur eksenli “Medeniyet” kavramını ilmi zeminlere taşıyabildiklerini müşahede edemedik.

Belki ihtilal dönemi ürünü YÖK’ün baskıcı uygulamaları altında rahat çalışamadıklarını haklı mazeret olarak gösterebilirler.

Ancak şu zaman için hiçbir mazeret geçerli değildir.

Risale-i Nur eksenli, insanı merkeze alan Kur’an referanslı, pratiği Sünnet-i seniyye olan sahabe modelinin zamanımıza uyarlamasını ortaya konulmalıdır.

Söylemden eyleme, kuvveden fiile geçen günümüze uyarlanmış formülize etmeye ihtiyaç vardır.

Risale-i Nur eksenli medeniyet kavramının hayatın her alanını kapsayan, ferd ve cemiyet, hatta insanlık ölçeğinde tanımı, projesi, izahı ve inşası uzman ve akademisyenlerin bireysel gayretlerinden öte her alanın uzmanlarının iş birliği ile ortaya konulmalıdır.

Aslında Bediüzzman medeniyet kavramını cümle içinde kullanılmasını da göstermiş. Bugün ve yarınlar için işbirliği ekip çalışması ve proje konseptinde medeniyet modeli çalışmaları inşallah bir gün gelir yapılır. Ümitvarız.