Stephen Covay, 8. Alışkanlık Bütünlüğe Doğru adlı eserinde zekâyı dörde ayırır: 1. Ruhsal zekâ 2. Duygusal zekâ 3. Zihinsel zekâ 4. Bedensel zekâ.

Ruhsal zekânın bedenimizdeki merkezi vicdandır, vicdan Allah ile bağlıdır. Covay, ruhsal zekâyı geliştirmek için İncil okuduğunu, dua ettiğini ve kiliseye gittiğini anlatır.

Yaz tatilini değerlendirerek çocuklarımızın zekâ gelişimini desteklemeliyiz. Çocuklarımızın ruhsal ve duygusal zekâlarını geliştirmek için Kur’an öğrenmelerini sağlamalı, camilere gitmelerini teşvik etmeli, dua etmeyi onlara öğretmeliyiz.
Yaz tatili geldi, camilerimiz dolup taştı. Çocuklarını camiye gönderen aileler, çocukların zekâ gelişimine destek veriyorlar. Beyin araştırmacısı Prof. James Flynn, “Beyni, vücut kaslarına benzetebiliriz. Antrenman yapılmazsa kaslar gelişmez. Eğer anne-baba çocuğu birlikte eğitiyorsa antrenman daha verimlidir, çocuğa daha fazla tesir ederler, çocuğun kelime hazinesi büyür” der.

Tatil, yan gelip yatmak ve hiçbir şey yapmamak değildir.
Dinlenme, iş değiştirmektir.
Beynimiz yeni bilgiler öğrenmek, düşünmek, okumak, problem çözmek, yeni fikirler ve projeler üretmekten zevk alır.
Her türlü bilgi beyin vitaminidir.
Hiçbir şey yapmayan, hiçbir şey öğrenmeyenler, beyinlerini aç bırakıyorlar demektir.
Zihin aktiviteleri yapmayan, beynini tembelleştirir. Uzun tatiller, hiçbir zihinsel etkinlik yapılmadığı takdirde zararlıdır. Üç aylık yaz tatili, ancak Kur’an, hadis, dini bilgiler, okuma etkinlikleri ile faydalı hâle getirilebilir.
“Kalpler Allah’ın zikri ile huzur bulur.” buyurur Kur’an-ı Kerim.

Sevginin merkezi kalptir, duygusal zekâ sevgi duygusunu güçlendirirsek gelişir. Kusursuz güzellik sahibi Allah’tır. Ondan başka bütün sevdiklerimiz kusurludur, yani ölümlüdür. İnsan, kusurlu olan güzelliklere bütün kalbini bağlamaz. Allah’ı sevmek, duygusal zekâmızı güçlendirir.
Kur’an okuyarak hem ruhsal hem duygusal hem de zihinsel zekâmızı geliştirebiliriz.

Üstat Bediüzzaman Said Nursi, “Namazda aklın, kalbin ve ruhun büyük bir rahatı var, hem bedene ağır bir yük değildir.” diyerek ibadet ve duaların, özellikle de namazın dört çeşit zekâyı geliştirdiğine dikkat çeker.
Zihinsel zekâ, öğrenme ve zihin aktiviteleri ile gelişir. Beyin aktiviteleri zihinsel zekâ için spor yerine geçer.
Başarılı İnsanların Sırları yazarı Amerikalı Malcolm Gladwell, sosyal yardımla geçinen fakir aile çocuklarını tatillerde eve göndermek yanlıştır, der. Çünkü tatili iyi değerlendiremezler. Kültürle ilgilenmeyen ailelerde günlük konuşma dili 300-500 kelimedir. Bu fakir kelime hazinesi, zihin aktivitelerini sınırlar.
Prensip olarak beyin yorulmaz ve öğrenme kapasitesi sınırsızdır.

Yorulan beden kaslarımızdır. Onun için iş değiştirmek, farklı derslere çalışmak, meşguliyet değiştirmek beynimiz tarafından dinlenmek olarak algılanır.
“Ben dinlenirken çalışırım, çalışırken dinlenirim” demiş Honore de Balzac.
Gelişim psikolojisi uzmanı Prof. Ulman Linderberger:
“Manevî ve fizikî antrenmanların, nöronlar arasında yeni bağlantılar meydana gelmesini sağladığını sanıyoruz. 20 ve 70 yaşlarındaki insanların beyinlerini ölçtük, birçok beyin bölgesinde büzülmeler gördük. Beynin her bölümü büzülmüyor, özellikle hipokampus ve ön beyin bölümünde büzülme görülüyor. Bazı yaşlılar, problemlerle boğuşuyor, sonraki nesilleri düşünüyor, bilge olarak genç nesillere tavsiyelerde bulunuyor. Böylelerinde büzülme olmuyor.”
İlim adamları beyin aktivitelerinin zihni canlı tuttuğunu ve zekâyı geliştirdiğini vurguluyor.
Çocuklarımıza öğrenmenin insana mutluluk verdiğini, zekâyı geliştirdiğini ve insanın ufkunu açtığını anlatmalıyız.
En önemli husus, öğretim metotları. Kaş yapacağım derken göz çıkarmamalı; Kur’an öğreteceğim derken çocuklarımızı dinimizden soğutmamalıyız.

Sevgili Peygamberimiz (sav) bize hayati öğretim metotları tavsiye eder:
“Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz. Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız!”
Beyin ödül sistemi ile çalışır. Çocuklarımıza dinimizi, Kur’an’ımızı, camilerimizi sevdirmeliyiz. Onlara Kur’an ve dinî bilgiler öğretirken sevdirmeye özen göstermeliyiz. Onları bol bol ödüllendirmeliyiz. Öğrenirken oynamalarını sağlamalıyız. Oyunlar, geziler, yarışmalarla öğrenmeyi çekici ve eğlendirici hâle getirmeliyiz.

Vakit