
Salahattin ALTUNDAĞ
Bilim, Akıl ve Vicdan: Sandalyeden Yaratıcıya Felsefi Bir Yolculuk–31
"Kâinatın Kalbindeki Sır: Atom Altı Dünyada Düzenin İzleri"
Kâinatın sessiz nefesi, hücrelerin içten içe yanan korlarına doğru süzülürken, merakın kıvılcımı alevlenmeye devam ediyordu. Kuantumun gizemli dansına bir adım daha yaklaşırken, kâinatın kalbine dokunacağımız o anın eşiğindeydik. Bir önceki bölümde, canlıların enerji ikilemini masaya yatırıp, entropinin gölgesinde kesintisiz bir yaratılışın izlerini takip etmiştik. Şimdi ise, atom altı dünyanın karmaşık labirentlerinde, olasılıkların dans ettiği o gizemli aleme doğru yolculuğa çıkıyoruz. Acaba bu alemin bilinmezliğinde, yaratıcının sonsuz iradesine dair daha ne gibi sırlar saklıydı? İşte bu sorunun yankısı, bizi yeni bir maceraya çağırıyor.
İnançlı Kişi: Kuantum mekaniği gerçekten de olasılıkların hüküm sürdüğü bir alan gibi görünür. Atom altı parçacıklar kesin bir konum ya da momentumda bulunmaz; bunun yerine olasılıklarla hareket eder.[1] Ancak bu olasılıkların bir düzen oluşturduğunu ve kararlılığın korunduğunu gözlemliyoruz.[2] Örneğin, elektronlar, atom çekirdeği etrafında belirli enerji seviyelerinde bulunur. Eğer bu enerji seviyelerinde saniyelik bile bir sapma yaşansa, atom kararsız hale gelir ve madde yok olurdu.[3]
Deist: Ama kuantum dünyasındaki bu kararlılığı bir rastlantı ya da doğanın kendi içsel mekanizmasıyla açıklayamaz mıyız?
İnançlı Kişi: Teorik olarak bu mümkün gibi görünebilir, ancak kuantum mekaniği bu düzenin rastlantılarla değil, bir denetimle sağlandığını gösteriyor. Elektronlar, dalga fonksiyonları üzerinden bir enerji seviyesi içinde hareket eder. Ancak bu dalga fonksiyonunun belirli bir anda çökmesi ve kararlı bir düzene dönüşmesi gerekir.[4] Bu, kendi haline bırakıldığında rastgele değil, bir düzenleyici mekanizma ile mümkündür.[5]
Agnostik: Peki bu mekanizmayı nasıl tanımlıyorsunuz? Elektronların enerji seviyelerindeki bu düzen nasıl sağlanıyor?
İnançlı Kişi: Elektronlar bir enerji seviyesinden diğerine geçtiğinde, belirli bir enerji miktarı salınır ya da emilir.[6] Eğer bu süreç HER AN düzenlenmeseydi, atomlar istikrarını kaybederdi ve maddenin temel yapı taşları yok olurdu.[7] Bu kararlılığın HER AN korunması gerekiyor ve bu düzenleme ancak sürekli bir gözetim ve müdahaleyle açıklanabilir.
Deist: Yani atom altı düzeydeki bu hassas dengeler de yaratıcı bir gücün sürekli müdahalesini mi gerektiriyor?
İnançlı Kişi: Kesinlikle! Kuantum seviyesindeki bu kararlılık, kâinattaki düzenin temel taşlarından biridir. Eğer bu düzen bir an bile bozulsa, atomlar dağılır, moleküller oluşamaz ve sonuçta kâinatın varlığı sona ererdi. Kuantum dünyasının bu hassas yapısı, yalnızca başlangıçtaki bir ayarla değil, HER AN süregelen bir denetimle mümkündür.[8]
Agnostik: Peki, kuantum dünyasındaki bu düzenlenme ile biyolojik süreçlerdeki sürekli enerji ihtiyacı arasında bir bağlantı var mı?
İnançlı Kişi: Elbette! Kuantum dünyasındaki düzen, biyolojik süreçlerin temeli olan moleküllerin kararlılığını sağlar.[9] Atomlar arası bağların oluşumu, protein sentezi ve enerji dönüşümleri gibi süreçler, kuantum seviyesindeki bu hassas dengeye bağlıdır.[10] Bu yüzden, kuantum dünyasındaki sürekli gözetim, tüm kâinatın düzenini ve yaşamın devamını mümkün kılan temel bir unsurdur.[11]
Ateist: Yani sizin argümanınıza göre, kuantum seviyesindeki belirsizliğin ardında bir düzenleyici güç mü var?
İnançlı Kişi: Evet, çünkü bu düzenin rastlantısal olarak sürdürülmesi mümkün değil. Kuantum dünyasındaki bu denge, kâinatın her seviyesindeki düzenin temel taşıdır ve sürekli gözetim gerektirir. Bu, yaratıcı bir gücün kâinatı HER AN kontrol ettiğinin güçlü bir göstergesidir.
Deist: Kuantum seviyesindeki bu düzenin sürekli gözetimle sağlandığını anladım. Ancak evrenin daha geniş ölçekteki düzenine baktığımızda, sabitlerin bu kadar hassas ayarlandığını nasıl açıklıyoruz? Bunlar başlangıçta bir kez belirlenmiş olabilir mi?
İnançlı Kişi: Kesinlikle mümkün görünse de entropi yasası bu fikri çürütür. Entropi yasası, enerji ve düzenin sürekli kaybedildiğini ve dış bir destek olmadan hiçbir sistemin kendiliğinden devam edemeyeceğini açıkça ortaya koyar. Eğer kozmik sabitler yalnızca başlangıçta ayarlanmış olsaydı, zamanla bu sabitlerde sapmalar meydana gelir ve kâinatın düzeni çökerdi. Ancak gözlemlerimiz, bu sabitlerin milyarlarca yıldır hiçbir değişiklik göstermediğini ve hassasiyetle korunduğunu ortaya koyuyor. Bu da sürekli bir denetimi gerekli kılar.[12]
Agnostik: O halde evrenin her seviyesinde, kuantumdan kozmosa kadar yaratıcı bir gözetim olduğunu savunuyorsunuz?
İnançlı Kişi: Evet. Kuantum dünyasındaki atom altı dengelerden başlayarak, kozmik sabitlerin korunmasına ve maddenin sürekli yenilenmesine kadar her şey bu gözetimin bir sonucudur. Bu düzenin rastgele bir şekilde devam etmesi mümkün değildir. Kâinatın bu hassas işleyişi, yaratıcı bir gücün HER AN aktif olduğunu ve kâinatı düzenlediğini bilimsel olarak doğrulayan en güçlü örneklerden biridir.
Diyalog sona erdiğinde masadakiler sessizleşti. Herkes, bu açıklamaları kendi bakış açısıyla değerlendirmek için derin düşüncelere daldı.
Deist: Evrenin kuantum seviyesindeki kararlılığının doğal mekanizmalar tarafından sağlanabileceği fikrine tamamen açık olduğumu belirtmeliyim. Ancak bu doğal yasaların mükemmel bir şekilde tasarlanmış olması, evrendeki düzeni korumak için yeterli olabilir mi? Belki de yaratıcı, evreni öyle bir şekilde tasarladı ki, entropi gibi bozulma eğilimleri bile genel işleyişe zarar vermeden, doğal mekanizmalar tarafından dengelenebiliyor. Bu durumda sürekli bir müdahaleye gerek olmaksızın, düzenin bu hassas dengesini açıklayabilir miyiz?”
Deist’in sözleri, İnançlı Kişi’nin dikkatle ördüğü argümanların üzerine bir kez daha belirsizliğin sisini getirdi. Odada bir süre sessizlik hâkim oldu. Ateist, Deist’in söylediklerine hayretle kaşlarını kaldırırken, Agnostik huzursuzca yerinde kıpırdandı. Herkes, tartışmanın bu yeni boyutunu zihninde tartıyordu.
İnançlı Kişi’nin gözlerinde ise ilk kez sabrının sınırlarının zorlandığına dair bir iz belirdi. Sessizce derin bir nefes aldı, ellerini masanın üzerine koyup bir an durakladı. Bakışlarını yere sabitlemiş, sanki içinde yükselen hayal kırıklığını dizginlemeye çalışıyordu. İnançlı Kişi, sessizliği bir an daha sürdürdü. İçinde yükselen hayal kırıklığına rağmen, zihnine Bediüzzaman Said Nursi’nin şu sözleri geldi:
“Risale-i Nur’un mesleği, nezihane ve nazikane ve kavl-i leyyindir.”[13]
Bu sözler, ona doğruyu savunurken nezaketi ve yumuşaklığı elden bırakmaması gerektiğini hatırlattı. Bu düşünce, sabrını tazeledi ve yaklaşımını yeniden şekillendirdi.
Hayal kırıklığı, sert bir tepki şeklinde ortaya çıkmadı. Bunun yerine, bilginin ve hakikatin korunmasına duyduğu derin sorumlulukla dolu, kararlı ve güçlü bir duruş olarak yansıdı. Bu duruş, onun yalnızca hakikati savunma isteğini değil, aynı zamanda bu savunuyu doğru bir üslupla gerçekleştirme çabasını da açıkça gösteriyordu.
İnançlı Kişi, Deist’in dikkatle seçilmiş sözlerini dinlerken, odada beliren gergin sessizlik, yalnızca tartışmanın ağırlığını değil, aynı zamanda soruların karmaşıklığını da yansıtıyordu. Derin bir nefes aldı, gözlerini yavaşça Deist’e çevirdi ve sakin bir kararlılıkla konuşmaya başladı:
İnançlı Kişi: Bu tartışma yalnızca bilimsel teorilerin bir savaşı değil, hakikate ulaşma yolunda bir sınavdır. Eğer gerçekten arayış içindeysek, her sorunun ardında bir hikmet, her cevabın ötesinde yeni bir kapı bulacağız. Ancak görüyorum ki, meselelerimiz bir çözümden çok, sürekli bir döngüde kaybolmaya yöneliyor. Şimdi, size son bir soru sormak istiyorum: Gerçekten aradığınız şey nedir? Hakikat mi, yoksa belirsizliğin KONFORU mu?
Bir sonraki bölümde görüşmek üzere, inşallah…
[1] Griffiths, D. J. (2018). Introduction to quantum mechanics (3rd ed.). Cambridge University Press.
Zeilinger, A. (2010). Dance of the photons: From Einstein to quantum teleportation. Farrar, Straus and Giroux.
Sakurai, J. J., & Napolitano, J. (2020). Modern Quantum Mechanics (2nd ed.). Cambridge University Press.
[2] Cohen-Tannoudji, C., Diu, B., & Laloë, F. (2020). Quantum mechanics (Vol. 1-2). Wiley-VCH.
Shankar, R. (2011). Principles of quantum mechanics (2nd ed.). Springer.
Freedman, R. A., & Young, H. D. (2020). Sears and Zemansky’s University Physics with Modern Physics (15th ed.). Pearson.
Townsend, J. S. (2020). A Modern Approach to Quantum Mechanics (2nd ed.). University Science Books.
Griffiths, D. J., & Schroeter, D. F. (2018). Introduction to Quantum Mechanics (3rd ed.). Cambridge University Press.
[3] Atkins, P., & de Paula, J. (2017). Atkins' physical chemistry (11th ed.). Oxford University Press.
McQuarrie, D. A., & Simon, J. D. (2015). Physical chemistry: A molecular approach. University Science Books.
[4] Schlosshauer, M. A. (2007). Decoherence and the quantum-to-classical transition. Springer.
Joos, E., Zeh, H. D., Kiefer, C., Giulini, D., Kupsch, J., & Stamatescu, I. O. (2003). Decoherence and the appearance of a classical world in quantum theory (2nd 1 ed.). Springer.
[5] Sakurai, J. J., & Napolitano, J. (2020). Modern Quantum Mechanics (2nd ed.). Cambridge University Press.
Townsend, J. S. (2020). A Modern Approach to Quantum Mechanics (2nd ed.). University Science Books.
Freedman, R. A., & Young, H. D. (2020). Sears and Zemansky’s University Physics with Modern Physics (15th ed.). Pearson.
Schlosshauer, M. (2019). Decoherence and the Quantum-to-Classical Transition (2nd ed.). Springer.
Jaeger, G. (2017). Entanglement, information, and the interpretation of quantum mechanics. Springer.
Wallace, D. (2012). The emergent multiverse: Quantum theory according to the Everett interpretation. Oxford University Press.
Zurek, W. H. (2003). Decoherence, einselection, and the quantum origins of the classical. Reviews of Modern Physics, 75(3), 715.
Ghirardi, G. C., Rimini, A., & Weber, T. (1986). Unified dynamics for microscopic and macroscopic systems. Physical Review D, 34(2), 470.
[6] Demtröder, W. (2016). Atoms, molecules and photons: An introduction to atomic-, molecular- and quantum physics (2nd ed.). Springer.
Foot, C. J. (2005). Atomic physics. Oxford University Press.
[7] Levine, I. N. (2014). Quantum chemistry (7th ed.). Pearson Education.
Atkins, P., & de Paula, J. (2017). Atkins' physical chemistry (11th ed.). Oxford University Press.
Griffiths, D. J. (2018). Introduction to quantum mechanics (3rd ed.). Cambridge University Press.
Zettili, N. (2009). Quantum mechanics: Concepts and applications (2nd ed.). John Wiley & Sons.
Freedman, R. A., & Young, H. D. (2020). Sears and Zemansky’s University Physics with Modern Physics (15th ed.). Pearson.
Sakurai, J. J., & Napolitano, J. (2020). Modern Quantum Mechanics (2nd ed.). Cambridge University Press.
Townsend, J. S. (2020). A Modern Approach to Quantum Mechanics (2nd ed.). University Science Books.
Schlosshauer, M. (2019). Decoherence and the Quantum-to-Classical Transition (2nd ed.). Springer.
[8] Freedman, R. A., & Young, H. D. (2020). Sears and Zemansky’s University Physics with Modern Physics (15th ed.). Pearson.
Sakurai, J. J., & Napolitano, J. (2020). Modern Quantum Mechanics (2nd ed.). Cambridge University Press.
Townsend, J. S. (2020). A Modern Approach to Quantum Mechanics (2nd ed.). University Science Books.
Schlosshauer, M. (2019). Decoherence and the Quantum-to-Classical Transition (2nd ed.). Springer.
[9] Al-Khalili, J., & McFadden, J. (2014). Life on the edge: The coming of age of quantum biology. Bantam Press.
Lambert, N., Chen, Y. N., Cheng, Y. C., Li, C. M., Chen, G. Y., & Nori, F. (2013). Quantum biology. Nature Physics, 9(1), 10-18.
[10] McQuarrie, D. A., & Simon, J. D. (2015). Physical chemistry: A molecular approach. University Science Books.
Atkins, P., & de Paula, J. (2017). Atkins' physical chemistry (11th ed.). Oxford University Press.
[11] Penrose, R. (2004). The road to reality: A complete guide to the laws of the universe. Jonathan Cape.
Freedman, R. A., & Young, H. D. (2020). Sears and Zemansky’s University Physics with Modern Physics (15th ed.). Pearson.
Sakurai, J. J., & Napolitano, J. (2020). Modern Quantum Mechanics (2nd ed.). Cambridge University Press.
Townsend, J. S. (2020). A Modern Approach to Quantum Mechanics (2nd ed.). University Science Books.
Lee, M. H., & Cao, J. (2020). Coherent exciton dynamics in quantum biology. Annual Review of Physical Chemistry, 71, 79–102.
Lambert, N., Chen, Y.-N., Chen, G.-Y., & Nori, F. (2021). Quantum biology revisited. iScience, 24(8), 102–141.
Schlosshauer, M. (2019). Decoherence and the Quantum-to-Classical Transition (2nd ed.). Springer.
Penrose, R. (2016). Fashion, faith, and fantasy in the new physics of the universe. Princeton University Press.
Smolin, L. (2013). Time reborn: From the crisis in physics to the future of the universe. Houghton Mifflin Harcourt.
Levine, I. N. (2014). Quantum chemistry (7th ed.). Pearson Education.
Atkins, P., & de Paula, J. (2017). Atkins' physical chemistry (11th ed.). Oxford University Press.
Griffiths, D. J. (2018). Introduction to quantum mechanics (3rd ed.). Cambridge University Press.
Susskind, L., & Friedman, A. (2014). Quantum mechanics: The theoretical minimum. Basic Books.
[12] Penrose, R. (2004). The road to reality: A complete guide to the laws of the universe. Jonathan Cape.
Barrow, J. D. (2002). The constants of nature: From alpha to omega. Pantheon Books.
Rees, M. (2000). Just six numbers: The deep forces that shape the universe. Basic Books.
Ryden, B. (2016). Introduction to cosmology (2nd ed.). Cambridge University Press.
Dodelson, S. (2003). Modern cosmology. Academic Press.
Particle Data Group. (2022). Review of Particle Physics. Progress of Theoretical and Experimental Physics, 2022(8), 083C01.
Carroll, S. M. (2022). The Biggest Ideas in the Universe: Space, Time, and Motion. Dutton.
Weinberg, S. (2020). Cosmology (2nd ed.). Oxford University Press.
Freedman, R. A., & Young, H. D. (2020). Sears and Zemansky’s University Physics with Modern Physics (15th ed.). Pearson.
Lambert, N. et al. (2021). Quantum biology revisited. iScience, 24(8), 102–141.
[13] Bediüzzaman Said Nursi, Risale-i Nur Külliyatından Lem'alar 176 : Yirmi Üçüncü Lem'a (Tabiat Risalesi) / İhtardaki Hâşiye
Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve BÜYÜK HARFLERLE yazılmış yorumlar
Adınız kısmına uygun olmayan ve saçma rumuzlar onaylanmamaktadır.
Anlayışınız için teşekkür ederiz.